Coaching Koaktywny
Autor: Lidia Gos
Coaching Koaktywny to pierwsze polskie wydanie amerykańskiej publikacji napisanej przez 4 autorów, będących pionierami coachingu opartego na wartościach. Sam coaching traktują oni z jednej strony jako metodę pracy z klientem, wspomagającą jego rozwój i osiągnięcia, z drugiej zaś – jako formę żywej komunikacji i budowania relacji opartych na uczciwości i zaufaniu. Cechą wyróżniającą formułę zaproponowaną przez autorów jest „koaktywność”, w której klient i coach aktywnie współuczestniczą. Możliwa jest ona dzięki rozwinięciu relacji, opartej na sojuszu, który zawierają obie strony, aby wspólnie pracować na zaspokojeniem potrzeb, czy rozwiązaniem problemów klienta.
Co to jest coaching koaktywny i na czym polega?
Model coachingu koaktywnego oparty jest na 4 filarach. Zakładają one, że:
1. to klient „niesie w sobie wszystkie rozwiązania” ( autorzy określają to jako, że „klient jest z natury kreatywną, pełną zasobów i pozbawioną braków całością” ),
2. to on wyznacza agendę, a coach odpowiedzialny jest za jej realizację,
3. Coach podąża za nim z chwili na chwilę, dokonując nieustannych wyborów w zależności od sytuacji oraz
4. Coaching odnosi się do całego życia klienta.
Rdzeniem całego modelu jest agenda klienta, rozumiana przez autorów jako obraz całego życia klienta i wszystkich codziennych wyborów, które wpływają na osiągany poziom satysfakcji i równowagi w życiu. Autorzy wyróżniają też tzw „małą agendę” czyli wszystkie sprawy , które aktualnie zaprzątają głowę klienta i z którymi przychodzi on na sesję.
Celem generalnym pracy coachingowej jest polepszenie jakości życia klienta i poczucia jego wartości poprzez osiągnięcie spełnienia (znalezienie odpowiedzi, co jest w naprawdę w życiu ważne i podążanie w tym kierunku) balansu (dążenie do równowagi poprzez działania zbliżające klienta do życia zgodnie z wartościami) oraz bycie w procesie (określenie na jakim etapie drogi jest klient i działanie zgodnie z sytuacją).
Wszystko to realizowane jest w 5 kontekstach – obszarach działania i kontaktu coacha z klientem. Obszary te to słuchanie, ciekawość, pobudzanie i pogłębianie oraz zarządzanie sobą w relacji coachingowej. Są one równocenne i nie stanowią żadnej sekwencji, jedynie służą pracy i rozwojowi.
Struktura książki
Książka składa się z trzech wyraźnie wyodrębnionych części. W pierwszej autorzy dokonują wprowadzenia do metody, opisują jej zasady, rolę sojuszu wzmacniającego coaching. Poza zasadami odrębny rozdział poświęcony jest relacji w coachingu koaktywnym. Wg autorów partnerstwo ma w tej relacji szczególne znaczenie. Role coacha i klienta są równoważne, choć każda z nich jest odmienna. Wynikają one z wcześniej wspominanych filarów coachingu, według których klient ponosi pełną odpowiedzialność za agendę, ma odpowiednie zasoby żeby ją realizować, a coach wspiera go w pracy nad określonym przez samego klienta kierunkiem. W tej formie coachingu istotne jest nadanie mocy relacji, która daję energię i siłę do realizacji celów i pragnień.
W części drugiej szczegółowo autorzy opisują poszczególne konteksty modelu coachingu koaktywnego. Każdy rozdział poświęcony jest jednemu kontekstowi. Autorzy podają definicje poszczególnych umiejętności, zamieszczają przykłady rozmów oraz ćwiczenia. Szczególną uwagę poświęcają słuchaniu, uznawanemu za filar coachingu. W słuchaniu nie tylko wyróżniają jego poziomy zaawansowania, tłumaczą na czym one polegają i jak je osiągnąć. Zwracają również uwagę na inne umiejętności zwiększające efektywność i oddziaływanie dobrego słuchacza, jak nazywanie, czyli tworzenie zwięzłych opisów sytuacji oraz klaryfikację, która stanowi kombinację słuchania, zadawania pytań i ujmowania spraw w nowy lub inny sposób.
Dla mnie osobiście najbardziej interesującym był opis pracy w kontekście ciekawości i jej roli w przebiegu pracy coachingowej. Autorzy zwracają uwagę na odróżnienie ciekawości, jako formy zbierania informacji od pytań, które zachęcają klienta do zaglądania tam, gdzie jeszcze nie byli. Pytań, na które nie ma gotowych odpowiedzi, tylko takich, które wymagają chwili refleksji i zastanowienia. Bardzo interesujące wydało mi się stosowanie zadań związanych z „badaniem siebie” . Pozwala ono na przedłużenie coachingu poza sesję i przeniesienie w sferę „prawdziwego życia” . Bardzo przydatne są również praktyczne wskazówki dotyczące zarządzaniu sobą. Autorzy przedstawiają bardzo konkretne przykłady sytuacji, kiedy coach daje się „złapać na haczyk” innych poglądów, frustracji związanych zachowaniami klienta oraz własnymi uprzedzeniami” i opisują sposoby radzenia sobie z nimi.
Cześć trzecia książki poświęcona jest 3 zasadom coachingu (spełnienie, balans, proces), ich zastosowaniu oraz integracji. Czytelnik znajdzie tam rozważania na temat spełnienia w sensie bycia i czucia w odróżnieniu od posiadania. Dużo uwagi poświęcone jest wartościom. Opisane są metody i szczegółowe pytania służące odkryciu wartości wyznawanych przez klienta, określeniu ich hierarchiii, stopnia respektowania oraz oceny podejmowanych decyzji i działań w świetle tych właśnie wartości. Poza spełnieniem autorzy przyglądają się dogłębnie istocie balansu. Przedstawiają konkretną formułę coachingu balansu oparta na 5 krokach, których podstawą jest zidentyfikowanie aktualnej perspektywy, a następnie znalezienie nowych innych, wyboru najbardziej odpowiedniej z punktu widzenia celu życiowego klienta i jego wartości oraz podjęcia planów, znalezienia motywacji i zaangażowania do ich realizacji a w końcu podjęcia samego działania.
Odrębną częścią książki jest zestaw narzędzi coacha. Jest to, szczególnie dla początkującego coacha, kopalnia wiedzy na początku praktyki. Zawarte są tam różnorodne formularze i listy kontrolne do sesji wstępnej; oddzielnie dla klientów indywidualnych i biznesowych. Znaleźć można tam wiele praktycznych formularzy do ćwiczeń, jak „ koło życia” czy „koło priorytetów” czy narzędzia do kontroli pracy nad agendą klienta; gotowe do użycia formularze do kontroli na celami i zobowiązaniami, nawykami oraz dziennik planowanych działań. Przydatne, szczególnie dla osób mających problemy ze stosowaniem tych technik, są przykłady stosowanie wizualizacji.
Jednak chyba najbardziej wartościowy jest zestaw użytecznych pytań, stwarzających możliwość pogłębionego uczenia się i spojrzenia na sprawy z nowej perspektywy. Pytania te podzielone są w zależności od potrzeby i sposobu wykorzystania, tak aby w szczególności początkujący coach mógł wyobrazić sobie jakie pytania mogą służyć poszukiwaniom możliwości, jakie klaryfikacji czy określeniu perspektywy.
Komu poleciłabym książkę
Mimo, że publikacja zawiera szczegółowy opis modelu, zasad i ich stosowania i może być podręcznikiem dla szukających informacji o tej metodzie, najbardziej poleciłabym ją osobom, które zetknęły się już wcześniej z coachingiem w literaturze, organizacji bądź na szkoleniach. Stanowi ona doskonałe uzupełnienie wiedzy i dobre źródło wsparcia dla osób, które w praktyce zajmują się coachingiem lub chciałyby go wykorzystać w życiu zawodowym, czy jako metodę pomocy bliskim osobom w wykorzystaniu swego potencjału.
Książka napisana jest przystępnym, zrozumiałym językiem, chwilami nawet nieco zbyt przeładowanym metaforami. Autorzy zadali sobie dużo trudu, aby jak najpełniej odpowiedzieć na potencjalne problemy w praktyce coachingowej. Wydaje mi się, że wartość książki poza zamieszczonymi zestawami pytań podniosłoby dodanie przykładów pytań i dialogów, stosowanych przy pracy z problemami, z którymi najczęściej przychodzą klienci, jak poczucie przytłoczenia, kariera, brak balansu między pracą a życiem zawodowym, czy problem w związku. Zestawy takie mogły dać większe zrozumienie, jak konkretne pytanie może wpływać na klienta, jak odpowiednio zadane pytania w podobnej sytuacji mogą odkrywać inne obszary i być rozwijające bądź nie posuwać procesu naprzód, a czasem nawet go blokować.
Zostaw komentarz